زردی نوزادی
در یرقان یا زردی پوست و سفیدی چشمها ( صلبیه ) به علت افزایش پیگمان زرد به نام بیلیروبین زرد رنگ میشود. زردی در هفته اول زندگی تقریبا در 60 درصد نوزادان رسیده و 80 درصد بچه های نارس دیده میشود. بیلی روبین نتیجه شکسته شدن و کاتابولیسم هموگلوبین موجود در گلبولهای قرمز است. هموگلوبین در نوزادان در مقایسه با بالغین 2 تا 3 برابر بیشتر تولید میشود و علت آن بالا بودن توده گلبول قرمز یا هماتوکریت و نیمه عمر کوتاه اریتروسیتها در نوزادان ( 70 تا 90 روز در مقایسه با 120 روز در بالغین) میباشد. بیلیروبین تولید شده غیر محلول در آب یا غیر کونژوگه است وبرای دستگاه عصبی مرکزی خاصیت سمی دارد . بیلیروبین غیر کونژوگه با کمک آنزیم گلوکورونیل ترانسفراز به بیلیروبین کونژوگه یا محلول درآ ب تبدیل میشود و از طریق صفرا وارد روده کوچک شده وبا مدفوع دفع میشود. بیلیروبین کونژوگه یا محلول در آب خاصیت سمی ندارد . عوامل متفاوتی باعث بروز زردی میشوند مانند :کوتاه بودن عمر گلبول قرمز در نوزادان نارس / عفونت /کمبود هورمون تیرویید از طریق اختلال در فعالیت آنزیم گلوکورونیل ترانسفراز/ مصرف بعضی داروها / تاخیر در دفع مکونیوم /…
انواع زردی: الف) زردی غیرفیزیولوژیک یا پاتولوژیک : 5 افزایش داشته باشد/ پایداری زردی mg/dl/24h *زردی که در 24 ساعت اول تولد شروع شده باشد / بیلیروبین سرم با سرعتی بیش از 1 در هر زمانی mg/dl بعد از 2 هفته/ بیلیروبین مستقیم بیش از ب) زردی فیزیولوژیک : * شروع زردی از روز 3-2 و کاهش آن بین روزهای 7-5 بعد از تولد ( 7-6 درصد نوزادان ترم یا رسیده بیلیروبین غیرمستقیم بیشتر از 9/12 و دارند .)mg/dl کمتر از 3درصد سطوح بیشتر از 15 پ) زردی به دنبال تغذیه با شیر مادر : ممکن است شیر مادر حاوی اسیدهای چربی به نام( 5-بتا پرگنان -3الفا) و (20--بتا- دیول) باشد که اثر رقابتی با آنزیم گلوکورونیل ترانسفراز دارد و ا ن را مهار میکند تظاهرات بالینی: زردی معمولا از صورت شروع میشود. سپس به شکم و پاها پیشرفت میکند . اگر نوزاد از روز اول تولد زرد بود احتیاج به اقدامات جدی پزشکی دارد . روش تشخیص زردی : معاینه دقیق نوزاد و گرفتن شرح حال او از مادرش / آزمایش ادرار و مدفوع ( در هیپر بیلیروبینمی غیرکونژوگه رنگ ادرار تیره ورنگ مدفوع سفید میشود / انجام آزمایش خون شامل : میزان بیلیروبین ) هورمون تیرویید / شمارش رتیکولوسیت / تست کومبس خون مادر و نوزاد / / میزان هموگلوبین و هماتوکریت / اسمیر خون محیطی /G6PD / گروه خون مادر و نوزاد / درمان : بنا به نظر پزشک متخصص استفاده از لامپهای فتوتراپی یا تعویض خون توصیه میشود . اگرمیزان زردی کودک کم باشد گاهی پزشک استفاده از این درمانها را لازم نمیداند و بعد از گذشت 2 تا3 روز زردی برطرف میشود . بعضی پزشکان مصرف بعضی داروها مثل فنوباربیتال را تجویز میکنند . در این مورد باید دقیقا به توصیه های پزشک توجه شود. پرستاری وآموزش به والدین: *مراقبت از نوزاد تحت فتوتراپی شامل کنترل درجه حرارت بدن ازنظر رد احتمال هایپر یا هیپو ترمی/ توصیه به تغذیه مکرر نوزاد با شیر مادر / پوشاندن چشمها ی نوزاد( رد احتمال اسیب به شبکیه چشم) / کنترل نوزاد از نظر علایم کم آبی و اسهال ( شل شدن مدفوع به مقدار کم طبیعی است ) / کنترل دقیق راه تنفسی نوزاد تا توسط چشم بند مسدود نشده باشد / بررسی پوست از نظر بثورات ماکولوپاپولر و یا رد سیانوز احتمالی در نوزاد / تغییر مکرر وضعیت نوزاد تا سطح بیشتری از پوست در تماس با نور فتوتراپی باشد . تغذیه زود با شیر مادربلافاصله بعد از تولد و تداوم آن به طور مکرر/حمایت و تحکیم اعتمادبه نفس مادر برای شیر دادن به نوزاد حداقل 10 مرتبه در شبانه روز استفاده از تجربیات مادران موفق در شیر دهی / عدم استفاده از آب یا آب قند تا نوزاد فقط از شیر مادر استفاده کند * شیر نخوردن نوزاد باعث ضعف و بی حالی و تاخیر در دفع مکونیوم شده و تاخیر در دفع باعث افزایش زردی میشود.* از مصرف موادی مثل شیر خشت و ترنجبین جدا خودداری شود زیرا به دلیل داشتن ناخالصی ممکن است موجب بروزاختلالاتی در نوزاد شود* : منبع طب کودکان نلسون .2002 * فصلنامه شیر مادر . شماره 9 بهار1381 * نشر ارجمند..AOM * احمدی. کامران . اطفال کودکان. نشر پاشا 1380 ORDER * اکبر زاده پاشا. علی تهمتن علی اصغر |