توبرکلوز

سل

سِلّ واژه‌ای عربی است و در زبان فارسی برای یک بیماری واگیر از این واژه سود برده می‌‌شود.در زبان پهلوی به این بیماری xwarišnih می‌‌گفتند که برابر با بیماری ای بود که سبب تحلیل رفتن آدمی می‌‌شود و برابر پارسی اش خورِشی می‌‌باشد.باسیل این بیماری به میکوباکتریوم توبرکلوزیس یا باسیل کخ شناخته شده است زیرا که در سال ۱۸۸۲ (میلادی) پرفسور رابرت کخ دانشمند آلمانی آن را یافت. نوعی از این بیماری که به سل گاوی موسوم است ،میان انسان و چهارپایان مشترک است.

این بیماری در کشورهای جهان سوم از معضلات بهداشتی میباشد و در مناطقی از کشور ما نیز شیوع آن کم نیست و برنامه مبارزه مناسبی را می‌طلبد.

فهرست مندرجات

• ۱ راه های ابتلا
• ۲ علایم بالینی
• ۳ عارضه‌های بیماری
• ۴ روشهای تشخیص
• ۵ درمان
• ۶ پیشگیری
• ۷ جستارهای وابسته
• ۸ منابع

[] راه های ابتلا

اصلی ترین راه ابتلا و استنشاق ترشحات یا غبار آلوده به باسیل سل می‌باشد که معمولا ناشی از تماس با بیمار سلی درمان نشده می‌باشد. ولی سل گاوی می‌تواند از طریق مصرف لبنیات آلوده و غیر پاستوریزه نیز انسان را آلوده نماید.

[] علایم بالینی

سل اولیه معمولاً بی نشانه است و در جریان معاینه معاشران بیماران سلی کشف می‌شود. نشانه های بیماری عبارتند از سرفه ( معمولا خشک)، تب ، کم اشتهایی و در کودکان نارسایی رشد. نشانی های شدیدتر بیماری ممکن است شامل حملات سرفه ، دیده شدن خون در خلط باشد. سل ممکن است بحز ریه اعضای مختلفی از بدن را گرفتار کند که این اعضا میتواند شامل غدد لنفاوی ، استخوان و مفاصل ، ستون مهره ها، دستگاه ادراری تناسلی ، شکم و روده ، پریکارد قلب باشد که بسته به ناحیه گرفتار علایم خاص خود را خواهد داشت.

[] عارضه‌های بیماری

بسته به دستگاه درگیر و مدت درگیری سل میتواند منجر به پلورزی(جمع شدن مایع در فضای جنب)، آمپیم( پلورزی چرکی سلی)، هموپتزی (خونریزی رخمهای مخاط برونش ) که معمولاً جزیی است ولی میتواند به خونریزی کشنده نیز منجر شود.خنازیر یا لنفادنیت گردن ( تورم گره های لنفاوی که ممکن است با ترشح نیز همراه شود . تخریب کلیه ها ؛ اختلال های باروری در گرفتاری اندامها تناسلی ، شکستگی مهره ها و .... شود

[] روشهای تشخیص

• آزمون توبرکولین
• کشت خلط
• رادیوگرافی سینه
• نمونه برداری بافتی

آزمون توبر کولین :

 

رادیوگرافی سینه :

 

نمونه برداری بافتی :

[] درمان

مصرف داروهای ضد سل راه اصلی درمان این بیماری میباشد.دوره درمان و تعداد داروی مورد مصرف بسته به شدت بیماری و قسمتهای درگیر بدن متفاوت است ولی بطور متوسط بین شش ماه تا یک سال میباشد.آلودگی همزمان به بیماری ایدز میتواند درمان بیماری را بسیار مشکل کند.درمان انواع مقاوم به درمان باسیل سل از چالشهای پزشکی است.در گذشته تنها راه های درمانی استراحت در جاهای خوش آب و هوا و در زیر نور خورشید،نیروبخشی جسمانی،دوری از کارهای سخت و رنجاور،ورزش سبک،گردش و شادی و خوش گذرانی و دوری از غم و اندوه،خوردن خوارکهای سودمند و نیروبخش بود.

برای درمان از دو داروی ریفامپین و ایزونیازید حتما باید استفاده کرد در کمنار این دو از داروهایی مثل استرپتو مایسین و اتامبوتول نیز می توان استفاده نمود.

[] پیشگیری

• اصلی ترین راه مبارزه با این بیماری شناسایی افراد مبتلا و درمان آنها با داروهای ضد سل میباشد.
• شناسایی افراد آلوده که به هنوز به سل مبتلا نشده اند .
• واکسیناسیون توسط واکسن ب ث ژ
• ارتقاء آموزشهای بهداشتی و سطح اقتصادی فرهنگی در جامعه موجب کاهش بیماری میگردد.
• مبارزه با بیماری ایدز این بیماری موجب شیوع موج جدید از بیماری سل گردیده است.

[] منابع

• دکتر عزیزی، فریدون؛ دکتر خاتمی، حسین؛ دکتر جانقربانی، محسن؛ دکتر معتبر، منصور. اپیدمیولوژی و کنترل بیماریهای شایع در ایران- نشر اشتیاق- چاپ دوم 1379. ISBN 964-90722-9-2
• درسنامه پزشکی آکسفورد ۱ ،چاپ مرکز نشر دانشگاهی ۱۳۶۸

برگرفته از «http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%84»

اشرشیا

تشخیص آزمایشگاهی

شیریشیا کولی كوكوباسيل كرم منفي را می توان از خون- مدفوع- خلط- چرک -مایع نخاع -ادرار وزخم جدانمود

ا

کلی باسیل:گرم منفی-بیهوازی اختیاری وبدون اسپور می باشد . درسطح آگار خوندار رشد می کند وکلنی های کروی محدب به رنگ خاکستری تولید می کند

درسطح محیط کشت مک کانکی به صورت کلنی های لاکتوز مثبت صورتی رنگ مسطح وخشك رشد می کند

ودر محیط کشت EMB   کلنیهای باجلای فلزی ومتاليك ایجاد میکند

در محيط TSA (تريبتيكس سوي أكار) كالني هايي بي قاعده وغير بيكمانته توليد مي كنند

این باکتری اندول تولید میکند و واکنش متیل رد مثبت دارد اماواکنش وزبروسكوئر  آن منفی است وسیترات رامصرف نمی کند

واغلب متحرک می باشند و. کلی باسیل قادر به تخمیر گلوکز وتولید گاز است وهمچنین لاکتوزراتخمیر می کند .  واوره منفی است

وكازيين راهيدروليز نمي كند

 

درمحيط XLD با تخمير محيط را از حالت قليايي به اسيدي تبديل كرده وباحضورمعرف فنل رد محيط زرد رنك مي شود درحاليكه H2S توليد نميكند

 

Electron Micrograph of Escherichia coli with Pili

 

آزمایش ایجکمن

درصورتیکه اشرشیا کلی را در آبگوشت مک کانکی ودردمای 44درجه سانتیگراد قرار دهند گاز تولید می شوداما این واکنش در آنتروباکتر -کلبسیلاوسیتروباکتر منفی است

نکته: سوشهای  EIEC   همانند شیگلا نمی توانند لاکتوز راتخمیر کنند ویا لاکتوز را باتاخیر تخمیر می کنند ومتحرک نیستند

 بيماريزايي:

منبع :

http://microbir.bravehost.com/E-COLI.htm

یرسینیا

جنس یرسینیا باسیلهای گرم منفی و بدون اسپور می باشند که درنمونه های ترشحات عفونی (رنگ آمیزی به روش وایسون ) به صورت باکتری دوقطبی به رنگ آبی پررنگ ومرکز آن به رنگ آبی روشن دیده میشود که نمایی شبیه سنجاق قفلی دارد مهمترین گونه های این جنس شامل : یرسینیا پستیس - یرسینیا پسودوتوبرکلوزیس ویرسینیا آنتروکولیتیکا می باشد .

این باکتری اکسیداز منفی - بدون کپسول - بدون اسپور - بیهوازی اختیاری وکاتالاز مثبت هستند .

نکته : گونه های یرسینیا آنتروکولیتیکا ویرسینیا پسودوتوبرکلوزیس دردمای 25 درجه سانتیگراد متحرک هستند اما یرسینیا پستیس تحرک ندارد .

یرسینیا پستیس (Y.Pestis)

یرسینیا پستیس عامل بیماری طاعون درانسان است که به سه شکل خیارکی - ریوی و سپتی سمی دیده می شود .

تشخیص آزمایشگاهی

بررسی میکروسکوپی : یرسینیا پستیس درنمونه های موردآزمایش دررنگ آمیزی گرم به صورت باسیلهای گرم منفی وبدون اسپور ودررنگ آمیزی وایسون به صورت باکتری دوقطبی به رنگ آبی پررنگ ومرکز آبی روشن است که نمایی شبیه به سنجاق قفلی دارد

 

کشت : این باکتری بی هوازی اختیاری است ودرجه حرارت اپتیمم آن 28 درجه سانتیگراد است . در محیطهای ساده آزمایشگاهی قادر به رشد می باشد اما برای جداسازی اولیه بهتر است خون یاسرم به محیط کشت اضافه می شود .این باکتری در محیط کشت آگار مغذی به آهستگی پرورش می یابد ولی درمحیط آگار خوندار رشد آن سریعتر است .بر روی محیط کشت آگار تولید کلنی های کوچک - بدون همولیز - گرد - براق بالبه نامنظم ایجاد می کند که از خصوصیات این باکتریها می باشد . درمحیط مایع باکتری به صورت دانه هایریزی در ته لوله رشد می کند. درصورت تکان دادن لوله محیط مایع کدر نمی شود واگر یک روغن روی سطح  محیط ریخته شود باکتریها به شکل ستونهای شبیه استالا کتیک درزیر آن رشد می کند .

خواص بیوشیمیایی :

یرسینیا پستیس کاتالاز مثبت است اما تستهای اکسیداز - اندول واوره دراین باکتری منفی می باشد زلاتین راذوب می کند - توانایی تخمیر لاکتوز را ندارد ودارای تست MR مثبت می باشند .

 

 

یرسینیا آنتروکولیتیکا (Y.enterocolitica)

این باکتری باعث اسهال در کودکان کمتر از5 سال وعفونت لنفادنیت مزانتریک در بالغین است . یرسینا آنتروکولیتیکا به صورت کوکوباسیل های گرم منفی است که در رنگ آمیزی به صورت دوقطبی رنگ می پذیرد .

پروتئوس

پروتئوسها به صورت باسیل های گرم منفی - پلی مورف وبا داشتن فلازلا متحرک - هوازی وبی هوازی اختیاری دیده می شود-

 گلوکز را تخمیر می کنند واز تخمیر قند لاکتوز عاجزند . از خصوصیات مهم پروتئوس ها ایجاد سوارمینگ در سطح محیط جامد و تجزیه اوره وهمچنین ایجادSH2 میباشد

تشخیص آزمایشگاهی :

کشت:پروتئوس برروی محیط مک کانکی وEMBکلنیهای لاکتوز منفی (بی رنگ) را تولید می کند . تستهای بیوشیمیایی مناسب برای تایید تشخیص برروی کلنیهای مشکوک انجام می گیرد  مهمترین گونه های « عبارتند از .پروتئوس میرابیلیس  وپروتئوس ولگاریس

VP	سوکروز	اوره	اندول
+	-	+	-	میرابیلیس
+	+	+	+	ولگاریس

 

پدیده دینس  (Dienes Phenomenon)

در صورتیکه که دوسویه متفاوت پروتئوس برروی یک محیط کشت جامد کشت داده شود حلقه های رشد سوارمینگ آنها بایکدیگر تداخل نمی نمایید وحدفاصل آنها ناحیه ای خالی بین دو گستره پروتئوس مشخص است .درحالی که اگردوپروتئوس مورد نظر از یک سویه باشند  این حلقه ها با یکدیگر ادغام می شوند .

نکته : آنتی زن های  ox19 - ox2وoxkاز جنس پروتئوس ها باآنتی زنهای ریکتیزیا مشابهت دارد بنابراین از آنها در تستهای تشخیصی ریکتیزیا ( ویل - فلیکس ) استفاده می شود زیرا جداسازی آنزیمهای ریکتیزیا دشوار است 

 

در

XLD

 

red to yellow colonies; may have black centers

 

 منبع:                                             http://microbir.bravehost.com/PROTEUS.htm

کلبسیلا

کلبسیلا هاباسیلهای گرم منفی - بی هوازی اختیاری- بدون اسپور -بدون حرکت ودارای کپسول بزرگ می باشند .این باکتری گلوکز ولاکتوز را تخمیر می کند و تستهای سیترات - اوره وVPدر آن مثبت است . کلنیهای کلبسیلا در سطح محیط خوندار به صورت موکوییدی (چسبنده) و بزرگ درسطح مک کانکی به صورت کلنی های لاکتوز مثبت(صورتی رنگ) ظاهر می شوند .

نکته : تمام نزادهای کلبسیلا بدون حرکت هستند .

در XLD   

   

Acid from fermentation lowers the pH and turns the phenol red from red (alkaline) to yellow (acid). No hydrogen sulfide is produced

انتروباکتر

باسیل گرم منفی است که از  - خلط - ادرار خون - زخم - مایع نخاع و عفونتهای بیمارستانی

جدا می گرد . این باکتری بسیار متحرک بوده  و بی هوازی اختیاری است . روی محیطهای معمولی رشد می کند گلوکز و لاکتوز راتخمیر می کند - متیل رد منفی - VPمثبت - سیترات ومالونات مثبت وSH2منفی است .در این جنس گونه های آنتروباکترآگلو مرانس - آنتروباکتر ائروزنس وآنتروباکتر ساکازاکی وجود دارد .درمحيط

 XLD

Acid from fermentation of lactose and/or sucrose lowers the pH and turns the phenol red from red (alkaline) to yellow (acid). In addition, breakdown of the amino acid lysine produces alkaline end products which raises the pH and causes some of the agar to turn a deeper red. No hydrogen sulfide is produced

سراشیا

این باکتریها بصورت باسیلهای گرم منفی ومتحرکی هستند که به خوبی در محیطهای آزمایشگاهی پرورش می یابند ودارای کپسول کوچکی می باشند وکلنیهای آن دارای پیگمان سفید - صورتی ویاقرمز می باشند معمولا در شرایط اتاق قادر به تولید پیگمان می باشند .پیگمان قرمز در سطح محیط مولر هینتون بهتر مشاهده می شود . ماده رنگی آن به نام پرودیزوزن یاپیریمین نامیده می شود

این باکتری را می توان از عفونتهای ریوی -ادراری وخون جدا کرد .کشت آنها بوی ماهی یاادرار می دهد.

در بین سراشیاها - مارسه سنس ازاهمیت بالایی برخوردار است  . این باکتری قادر به تخمیر مالتوز - مانیتول و سوکروز می باشد . سیترات مثبتواندول - اوره آز - متیل ردوSH2 منفی است

شیگلا

شیگلاها به صورت باسیلهای گرم منفی هستند که فاقد اسپور وکپسول وبدون حرکت می باشد . این باکتریها هوازی وبی هوازی اختیاری اند-گلوکز راتخمیر می کنند اما لاکتوز را نمی توانند تخمیر کنند در انسان دیسانتری یا اسهال خونی ایجاد می کند

تشخیص آزمایشگاهی

بررسی میکروسکوپی: درآزمایش لام مرطوب از نمونه مدفوع در بیماران اسهالی مشکوک به شیگلوز تعدادی گلبولهای قرمز  پلی مورف وماکروفاز مشاهده می شود

کشت : برای کشت شیگلا باید در نظر داشت که مدفوع به علت خاصیت اسیدی باعث مرگ شیگلا می شود بنابراین باید سریعا نمونه کشت گردد  . بهترین روش استفاده از سواب رکتال می باشد

این باکتری درسطح محیط آگار خوندار ایجاد کلنیهای خاکستری می کند ودرسطح محیط   یا مک کانکی  بهصورت کلنیهای لاکتوز منفی (بی رنگ)دیده می شود . برای جدا کردن شیگلا باید نمونه رامستقیما روی محیط کشت اضافه نمود. محیطهایEMB    مکانکی   وسلنیتF  از محیطهای کشت انتخابی و افتراقی مناسب هستند برای تائید تشخیص می توان بر روی محیطهای کلیگرآیرون آگار -سیترات-لیزین آیرون آگار اوره وMR-VP     کشت وبررسی نمود

شیگلا در محیط کلیگر فقط قادر به تخمیر قند گلوکز می باشد وقادر به تخمیر قند لاکتوز نمی باشد(آلکالن-اسید) گوگرد رااحیا نمی کند(بدون SH2   )و واکنشهایIMVIC       در مورد شیگلاها (از راست به چب)به صورت: --+ V است

نکته: شیگلادرخون وارد نمی شود لذا کشت خون برای بررسی شیگلا ارزش ندارد

نکته : شیگلا سونه ای لاکتوز را به کندی تخمیر میکند

تستهای تشخیصی گونه های بیماریزا شیگلا

اورنیتین دکربوکسیلاز	مانیتول	گروه ونوع
-	-	A
-	+	B
-	+	C
+	+	D

چگونه آلرژی را مهار کنیم

آلرژی در واقع واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن به ذرات خارجی مانند گرده گلها یا نیش زنبور است که باعث التهاب و اختلال در بافت می شوند. مجاری بینی ، ریه و پوست متداول ترین راههای ورود عوامل حساسیت زا هستند. اکثر حساسیتها موجب آبریزش بینی ، کهیر و خارش می شوند و ممکن است بر اثر آلرژی حملات آسم آغاز شود. بدترین واکنش به آلرژی موسوم به آنافیلاکسیس (شوک ) می تواند باعث توقف تنفس و کاهش فشار خون شود. اساساً برای درمان آلرژی دو شیوه وجود دارد. یک راه ، تقلیل واکنش سیستم ایمنی به مواد حساسیت زاست که در این راستا دارو، آمپولهای ضد حساسیت و نیز شاید برخی از شیوه های درمانی جایگزین می توانند مفید باشند. اما شیوه دوم که بهترین راه برای مهار آلرژی است قرارنگرفتن در معرض عوامل آلرژی زا نظیر موی حیوانات (سگ و گربه )، غبار خانه و برخی فرآورده های پوست است .در ضمن آنچه می خوریم ، تأثیر بسزایی بر سلامت کلی مان دارد و این یکی از مواردی است که تغییر رژیم غذایی می‌تواند مفید باشد. مخاط سینوس افرادی که چربی های حیوانی زیادی از گوشت و لبنیات پرچرب جذب می کنند، نسبت به کسانی که از این مواد غذایی پرهیز می کنند کمی ملتهب ترند. به علاوه ، رژیم غذایی مبتنی بر سبزیجات و سرشار از ماهیان آبهای عمیق مانند ماهی آزاد، تن و ساردین از التهاب سینوس ها می‌کاهد. غذاهای حاوی ویتامین E و مصرف مقداری منیزیوم و کاهش نمک و قند برای آلرژی مفیدند. البته برخی مواد غذایی مانند گندم ، لبنیات ، ذرت ، سخت پوستان و مرکبات نیز باعث آلرژی می شوند که می توان با کاهش مصرفشان ، آنها را شناسایی کرد.

کرم کبد گوسفند

مقدمه

خانواده فاسیولیده کرمهایی هستند پهن به شکل برگ درخت که انگل کبد یا مجرای صفراوی و روده پستانداران هستند. این انگل در اکثر نقاط دنیا مشاهده می‌شود بخصوص در کشورهایی که پرورش گوسفند رواج دارد آلودگی با نسبت بالا در بین دامها ملاحظه می‌شود. آلودگی انسان با این انگل در برخی نقاط مانند آمریکای جنوبی و کشورهای مدیترانه‌ای مانند ایران گزارش شده است.

 

ویژگیهای کرم فاسیولا

کرم فاسیولا به شکل برگ به اندازه 5 - 3 سانتیمتر دارای دو بادکش دهانی و شکمی است. سطح بدن از کوتیکول خاردار پوشیده شده است. سیستم تناسلی هرمافرودیت با دو بیضه منشعب در قسمت عقب کرم و تخمدان منشعب و رحم پر پیچ و خم در قسمت جلو است که به سوراخ تناسلی ختم می‌شود. دستگاه گوارش ناقص و فاقد مخرج است، ولی دارای انشعابات زیاد سکوم (روده کور) می‌باشد.

چرخه زندگی فاسیولا

تخم انگل که پس از لقاح تخمک و اسپرم از یک کرم یا از دو کرم مختلف تولید می‌شود پس از آنکه از طریق مدفوع میزبان نهایی به آب شیرین محیط زیست افتاده پس از 2 - 1 هفته نوزاد مژه‌داری به نام میراسیدیوم از آن خارج شده و به بدن حلزون واسط به نام لیضه و لاروهای کاملتر به نام اسپروفیت ورودی و بالاخره سرکر تشکیل می‌شود. سرکر از حلزون خارج شده و در آب شناکنان به طرف گیاهان اطراف برکه یا جوی آب رفته، دور آن را لایه مقاومی می‌گیرد که از این پس به آن متاسرکر می‌گویند.

انسان یا حیوان گیاهخوار (میزبان نهایی) با خوردن متاسرکر به آن آلوده می‌شود. دیواره متاسرکر در معده متلاشی شده و سرکر آن آزاد می‌شود که دیواره معده یا روده را سوراخ کرده پس از ورود به محیط عمومی لایه خارجی کبد را سوراخ کرده و به کبد وارد شده و با تغذیه از سلولهای پارانشیم کبد به کرم بالغ تبدیل می‌شود.

 

بیماریزایی

آسیبهای ناشی از بیماری فاسیولا ارتباط با تعداد کرم در بدن دارد. آسیبهای اولیه در اثر جابجایی در بافت کبد برای رسیدن به مجرای صفرا ایجاد می‌شود که در برخی اوقات مرده کرم سبب ایجاد نسج فیبری می‌شود. در انسان فقط تعداد کمی از کرمها به مجرای صفرا می‌رسند که در آنجا چند ماه تا چند سال زنده می‌مانند. کم خونی از عوارض اصلی بیماری است.

علت کم خونی تغذیه کرم از خون ، ایجاد خونریزی از مجاری صفراوی و کم شدن عمر گلبولهای قرمز خون می‌باشد. وجود کرم فاسیولا که گاهی وارد اعضای دیگر بدن می‌شود سبب ایجاد آسیب در آنها می‌شود مانند آسیبهای معدی ، لوزوالمعده و طحال و بافت زیر جلد و عروق خونی و ریه و مغز و عضلات و آپاندیس.

علایم بالینی

دوره کمون بستگی به تعداد کرم وارد شده به بدن دارد. در یک اپیدمی فرانسه علایم بیماری 6 هفته پس از خوردن سبزیهای آبزی آغاز شد و حداکثر علایم بین 2.5 - 2 ماه ظاهر گردید. علایم اولیه بیماری عبارتند از تعریق زیاد ، دردهای شکمی و کهیر. فاصله زمانی بین ورود تخم انگل به بدن و مشاهده تخم در مدفوع بستگی به تعداد کرم دارد که حد متوسط آن در انسان بین 3 تا 4 ماه محاسبه شده است.

تشخیص بیماری

آزمایش خون بالا رفتن لوکوسیتها را نشان می‌دهد که تعداد آن بین 10 تا 40 هزار در میلیمتر مکعب می‌شود و نسبت ائوزینوفیلی از 0.5 بیشتر است. کم خونی به صورت کاهش هموگلوبین مشاهده می‌شود. آزمونهای کبدی در دوره حاد بیماری متغیر است. بهترین وسیله تشخیص استفاده از آزمون انگل شناسی است که تخم فاسیولا را در مدفوع و مایع کشت شده از دوازدهه مشاهده می‌نماییم..

 

درمان فاسیولازیس

از سالها قبل تعدادی دارو برای درمان بیماری بکار رفته است که 3 داروی مهم شامل بیتی نول ، تریکلابندازول و پرازیکوآنتل است.

پیشگیری

انسان باید از خوردن گیاهان و سیزیجات نشسته و آبهای آلوده اجتناب نماید. بهترین راه پیشگیری در حیوانات درمان آنها و نیز از بین بردن حلزونهای ناقل با استفاده از مواد شیمیایی و بهسازی محیط است.

انواع فاسیولا

فاسیولا انواع مختلف دارد که برای حیوانات گیاهخوار در اغلب نقاط دنیا آلوده کننده است. نام برخی از آنها عبارتند از: فاسیولا ژیگانیتکا ، فاسیولا ایندیکرم ، فاسیولا ماگنا ، فاسیولا امریکانا ، فاسیولا کالیفرنی ، فاسیولا نیانزه ، فاسیولا اجلافی و فاسیولای جکونی.